DANIA. Informacja o sytuacji gospodarczej i stosunkach gospodarczych z Polską
1. Sytuacja gospodarcza
Dania jest monarchią konstytucyjną. Kraj o powierzchni 43 tys. km2 zamieszkuje 5,6 mln osób. Jest to kraj członkowski UE, który pozostaje poza strefą wspólnej waluty. Walutą narodową jest korona duńska.
Dania należy do najbogatszych krajów UE, jej dochód narodowy na mieszkańca mierzony wg parytetu siły nabywczej wynosi 32,1 tys. EUR i jest wyższy od średniego dochodu per capita w całej UE o 24,5% (wg danych za 2013 r.). Gospodarka duńska zaliczana jest do bardzo konkurencyjnych – w rankingu Światowego Forum Ekonomicznego 2013-2014 sklasyfikowana jest pod tym względem na 15 pozycji (spadek o 3 pozycje względem rankingu 2012-2013). Jest uważana za państwo oferujące jedne z najlepszych na świecie warunków do prowadzenia działalności gospodarczej. Bank Światowy sklasyfikował ją w rankingu Doing Business 2015 na 4 pozycji w świecie i 1 pozycji w Europie pod względem łatwości prowadzenia biznesu (Polska zajmuje 32 pozycję). Jej siła oparta jest na dużej liczbie małych i średnich firm, bardzo elastycznych w dostosowywaniu się do zmieniających się warunków. Dania wykazuje stosunkowo niskie bezrobocie, najniższe, po Norwegii, wśród krajów Zachodniej Europy. Dania wykazuje stosunkowo niskie bezrobocie, najniższe, po Norwegii, wśród krajów Zachodniej Europy. Jednak w związku z kryzysem gospodarczym odnotowano ponad dwukrotny wzrost stopy bezrobocia , a podwyższony poziom bezrobocia, przekraczający 7% nabrał trwałego charakteru . Motorem dotychczas dynamicznego rozwoju był popyt krajowy, którego silny wzrost nastąpił dzięki konsumpcji indywidualnej, stymulowanej rosnącym zatrudnieniem oraz wzrostem cen nieruchomości przekładającym się na wzrost inwestycji. Ponadto, według opublikowanych przez OECD prognoz dla gospodarki światowej, Dania już w 2014 r. będzie drugim najdroższym krajem pod względem kosztów produkcji. W 2009 r. była pod tym względem na miejscu czwartym. Powyższe zmiany zachodzą mimo, iż w Danii przyjęto działania mające na celu powstrzymanie wzrostu płac.
Kondycja finansów publicznych Danii uległa poprawie dzięki wpływom ze sprzedaży ropy naftowej i gazu ziemnego z lokalnych złóż. Dania jest jedynym krajem w UE, który jest samowystarczalny w zakresie zaopatrzenia w ropę naftową i gaz. Dania jest także w czołówce światowej w zakresie efektywnego wykorzystania energii oraz stosowania energooszczędnych technologii. Przoduje również zakresie wykorzystania energii odnawialnej – ok. 25% energii produkowanej w Danii pochodzi ze źródeł odnawialnych, wśród których największy udział ma energia wiatrowa. Przewiduje się dynamiczny rozwój generatorów wiatrowych w obszarze duńskich wód terytorialnych.
Dania jest krajem o gospodarce otwartej, uzależnionej od sytuacji na rynkach światowych, dlatego też szczególnie duży wpływ na jej sytuację miał międzynarodowy kryzys gospodarczy. W roku 2008 odnotowano jego skutki w postaci pojawienia się objawów recesji gospodarczej, a w 2009 jej dochód narodowy spadł w stopniu nienotowanym od II wojny światowej, o prawie 6%. Najwięksi partnerzy handlowi Danii to Niemcy (16% eksportu, 21% importu Danii), Szwecja (odpowiednio 12% eksportu i 13% importu), Wlk. Brytania (8,6% eksportu i 5,3% importu), Norwegia (6,7% eksportu, 5,7% importu), USA (7,0% eksportu i 2,3 importu), Chiny (3,1% eksportu i 6,6% importu), Niderlandy (4,4% eksportu i 7,6% importu), Francja (3,3% eksportu i 2,9% importu).
Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
Wskaźniki | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 |
PKB na 1 mieszkańca (w cenach bieżących, w tys. €) |
43,9 | 41,7 | 43,5 | 44,2 | 44,9 | 45,100 |
PKB (w mld €) | 241,1 | 230,2 | 241,5 | 246,1 | 250,8 | 252,9 |
PKB (dynamika w %) | -0,8 | -5,7 | 1,4 | 1,1 | -0,4 | 0,4 |
Nadwyżka (+)/deficyt (-) finansów publicznych (% PKB) |
3,2 | -2,8 | -2,7 | -2,1 | -3,9 | -0,7 |
Dług publiczny (% PKB) | 33,4 | 40,4 | 42,9 | 46,4 | 45,6 | 45,0 |
Inflacja (HICP w %) | 3,6 | 1,1 | 2,2 | 2,7 | 2,4 | 0,5 |
Bezrobocie (w %) | 3,4 | 6,0 | 7,5 | 7,6 | 7,5 | 7,0 |
Eksport towarów (w mld €) | 78,19 | 65,35 | 71,72 | 80,10 | 82,04 | 82,7 |
Import towarów (w mld €) | 77,62 | 58,99 | 64,83 | 72,80 | 75,41 | 76,12 |
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (mld €) | 86,27 | 83,10 | 80,62 | 81,55 | 78,29 | 73,52 |
Inwestycje bezpośrednie Danii za granicą (mld €) | 116,69 | 124,27 | 142,38 | 153,72 | 155,62 | 159,74 |
2. Ramy prawno-traktatowe współpracy
Polsko-duńskie stosunki gospodarcze regulują postanowienia dorobku prawnego Unii Europejskiej na podstawie podpisanego 16 kwietnia 2003 r. w Atenach i obowiązującego od 1 maja 2004 roku Traktatu dotyczącego przystąpienia Polski oraz 9 innych krajów do Unii Europejskiej (Dz.U. 2004 nr 90, poz. 864). Ponadto obowiązują umowy dwustronne w zakresie nie objętym uregulowaniami UE, wśród których najważniejsze, to: Umowa w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji z 20 maja 1990 r. obowiązująca od 13 października 1990 r. (Dz.U. 1992 nr 28 poz. 122), Konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Danii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Warszawie dnia 6 rudnia 2001 r. (Dz.U. 2003 nr 43 poz. 368) obowiązująca od 31 grudnia 2002 r.
Ponadto Dania jest sygnatariuszem Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, z 11 kwietnia 1980 r., do której także przystąpiła Polska (Dz.U. 1997 nr 45, poz.286). Podobnie jak inne kraje skandynawskie (Finlandia, Szwecja, Norwegia) Dania zadeklarowała w dokumencie ratyfikacyjnym, zgodnie z art. 92 par. 1, że nie będzie związana Częścią II Konwencji dotyczącą zawierania umów.
3. Polsko-duńskie obroty towarowe
2009 | Dynamika 2008=100 | 2010 | 2011 | Dynamika 2011=100 | 2012 | Dynamika 2011=100 | 2013 | Dynamika 2012=100 |
I-X 2014 |
Dynamika I-X 2013=100 |
|
Obroty | 3 305,1 | 83,0 | 3 885,2 | 4 506,2 | 116,0 | 4 253,9 | 91,9 | 4 552,0 | 107,0 | 3 564,3 | 103,4 |
Eksport | 1 824,1 | 81,0 | 2 242,3 | 2 516,8 | 112.2 | 2 449,0 | 95,5 | 2 622,8 | 107,1 | 2 220,0 | 101,2 |
Import | 1 481,0 | 85,5 | 1 642,9 | 1 989,4 | 121,1 | 1 804,9 | 87,5 | 1 929,2 | 106,9 | 1 729,2 | 106,3 |
Saldo | 343,1 | 599,4 | 527,4 | 664,1 | 693,6 | 490,8 |
Od 1999 r. utrzymuje się dodatnie dla Polski saldo wymiany handlowej. W okresie po akcesji Polski do UE do kryzysu gospodarczego w 2008 r. miał miejsce dynamiczny wzrost eksportu do Danii.
Dania w 2013 r. była dla Polski 17 partnerem eksportowym (z udziałem 1,69%) i 19 importowym (z udziałem 1,23%).
Struktura polskiego eksportu po wejściu do UE zmieniła się, wzrósł udział artykułów rolno-spożywczych, maszyn i urządzeń oraz pojazdów samochodowych, a spadł udział wyrobów tekstylnych i odzieży. Struktura polskiego eksportu po wejściu do UE zmieniła się, wzrósł udział artykułów rolno-spożywczych, maszyn i urządzeń oraz pojazdów samochodowych, a spadł udział wyrobów tekstylnych i odzieży.
Pod koniec 2013 r. największy udział w eksporcie Polski do Danii miały wyroby przemysłu elektromaszynowego – ponad 27% (w tym maszyny i urządzenia mechaniczne i elektryczne stanowiły ok. 17% eksportu) artykuły rolno-spożywcze – ok. 16%, wyroby przemysłu chemicznego – ok. 13%, wyroby przemysłu drzewno-papierniczego – ok. 11%, metale nieszlachetne i wyroby z nich – udział ok. 11%, produkty mineralne – ok. 8%.
W imporcie największą grupę stanowią artykuły rolno spożywcze – ok. 36% (z tego pochodzenia zwierzęcego ok. 27%), wyroby przemysłu elektromaszynowego – ok. 25% oraz wyroby przemysłu chemicznego – ok. 14,6%.
Koniec roku 2008 przyniósł raptowny spadek wzajemnych obrotów, po długim okresie systematycznego ich wzrostu. Dotyczyło to w równym stopniu eksportu, jak i importu. Rok 2009 nie przyniósł poprawy sytuacji – pod koniec 2009 r. wzajemne obroty handlowe były o ok. 20% mniejsze niż w 2008 r. Eksport i import ucierpiały w podobnym stopniu. Największe spadki odnotowano w obrotach produktami mineralnymi (ich eksport spadł o 45%, a import o 9%), wyrobami przemysłu lekkiego (eksport spadł o 35%, a import o 36%) i wyrobów metalurgicznych (eksport spadł o spadł o 36%, a import o 39%). W 2010 r. odnotowano poprawę sytuacji we wzajemnych obrotach. Jednak w tym samym okresie przyrost średnich obrotów handlu zagranicznego Polski ogółem wynoszący 20,7%, był prawie dwukrotnie szybszy niż wzrost wymiany handlowej z Danią. W 2011 r., szczególnie pod koniec roku, dynamika wzrostu wzajemnych obrotów znacznie zmalała w stosunku do roku poprzedniego. Wyniki osiągane w roku 2012 potwierdziły tę tendencję – odnotowano pogłębiający się spadek wzajemnych obrotów. W 2013 r. sytuacja uległa stabilizacji, odnotowano niewielki przyrost eksportu i importu.
4. Współpraca inwestycyjno-kapitałowa
Dania, jest znaczącym inwestorem kapitałowym w Polsce. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, do końca 2013 r. w Polsce zarejestrowano 863 spółki z udziałem kapitału duńskiego, w tym 748 spółek z udziałem większościowym. 318 spółek z udziałem kapitału duńskiego zatrudniało ponad 9 osób. Podstawowy kapitał zagraniczny spółek duńskich wynosił 4 979 mln PLN, co stanowiło 2,65% podstawowego kapitału zagranicznego ogółem. Odnotowano wzrost kapitału udziałowego względem roku 2012 rzędu 286 mln PLN. Kapitałem zagranicznym powyżej 1 mln USD dysponowało 147 firm z udziałem kapitału duńskiego. Kapitał podstawowy tych spółek był oszacowany na 4 776 mln PLN, co stanowiło 2,62 % wartości wszystkich inwestycji zagranicznych w Polsce.
Wg informacji NBP wielkość zainwestowanego kapitału duńskiego w Polsce na koniec 2013 r. wyniosła 2 832,6 mln EUR (14 miejsce wśród inwestorów, udział 1,77 % w inwestycjach zagranicznych w Polsce wynoszących ogółem 160,48 mld EUR) . Nastąpił odpływ kapitału w wysokości 262,8 mln EUR.
Duńscy inwestorzy największą część kapitałów zainwestowali w sektorze produkcji przemysłowej (33%) i w handlu (36%). Pod względem terytorialnym najwięcej kapitałów duńskich zainwestowano w województwie mazowieckim (42%), zachodniopomorskim (16%) i pomorskim (11%).
Na liście największych duńskich inwestorów zagranicznych za 2013 rok prowadzonej przez PAIiIZ znajdują się 64 firmy duńskie. Zdecydowana większość ulokowała swój kapitał w przetwórstwie przemysłowym (46 firm), w usługach finansowych (5 firm), oraz handlu (4 firmy). Dwie z nich, tj. Broen Sp z o.o. i Danfoss Poland to także najwięksi eksporterzy i mporterzy do/z Danii. W latach 2009 – 2013 PAIiIZ doprowadziła do rozpoczęcia 5 inwestycji pochodzących z Danii. Projekty duńskie stanowiły nieco ponad 2% ogółu pod względem zainwestowanego kapitału.
W 2013 r. duńska firma z branży e-commerce Smartguy Group A/S otworzyła w Goleniowskim Parku Przemysłowym swoje centrum dystrybucyjne. Firma sprzedaje około tysiąca różnych marek modnej odzieży do większości krajów Europy za pośrednictwem witryny internetowej www.stylepit.com. W pierwszym etapie zainwestowała w Polsce 30 mln PLN i stworzyła 150 nowych miejsc pracy.
W Danii wg danych NBP za 2013 r. zainwestowano kapitał polski o łącznej wartości 130,5 mln EUR, co daje temu krajowi 17 miejsce, z udziałem 0,63% kapitału polskiego zainwestowanego za granicą (ogółem 20,65 mld EUR). Wg danych duńskiego banku centralnego, w Danii zainwestowano ok. 268 mln EUR kapitału polskiego.
Polskie inwestycje w Danii ograniczają się do dwóch dużych przedsięwzięć. Amica Wronki kupiła duńskiego producenta AGD – firmę GRAM Domestic A/S. Na duńskim rynku marka ta posiada około 20% udział, natomiast w całej Skandynawii jej udział wynosi ok. 10%. Marka Gram jest marką należącą do najbardziej renomowanych i drogich na rynku skandynawskim. Spółka AMICA Wronki S.A. wykorzystała zarówno markę Gram Domestic, jak również kanały dystrybucyjne tej firmy do wprowadzenia na rynek urządzeń produkowanych przez Amicę w Polsce.
Drugim firmą, która zainwestowała w Danii w 2009 roku jest Asseco Poland, która przejęła 51,65% akcji w grupie IT Practice A/S. IT Practice to firma specjalizująca się w budowie aplikacji oraz tzw. rozwiązań pod klucz, a także w usługach z zakresu integracji systemów, optymalizacji architektury i infrastruktury IT.
5. Dostęp do rynku
Od 1 maja 2009 r. zniesiono okres przejściowy dotyczący ograniczenia wolnego przepływu siły roboczej z nowych krajów członkowskich UE. Obecnie obywateli polskich obowiązują przepisy stosowane wobec wszystkich obywateli UE na równi.
W Danii obowiązuje system rejestracji przedsiębiorstw zagranicznych – także z państw członkowskich UE – świadczących usługi na terytorium tego kraju (tzw. RUT). Zagraniczne firmy, które wysyłają pracowników do pracy w Danii, muszą przekazywać szereg dodatkowych informacji o firmie i pracownikach do Urzędu ds. Działalności Gospodarczej [Danish Business Authority – Erhvervsstyrelsen]. W szczególności dotyczy to usług w branży rolniczej, leśnej, ogrodniczej oraz budowlanej, gdzie większość firm zagranicznych działających na lokalnym rynku to firmy polskie. Przedsiębiorca z kraju członkowskiego świadczący usługi musi podać, przed podjęciem zlecenia, dane kontrahentów przeszłych i aktualnych, zaś system jest nieszczelny i umożliwia dostęp do informacji związkom zawodowym i lokalnej konkurencji. Kary za niedotrzymanie obowiązku rejestracji są wysokie.
Ponadto, służby skarbowe Danii [SKAT] prowadzą zintensyfikowane kontrole zagranicznych firm świadczących usługi w branży rolniczej, leśnej, ogrodniczej oraz budowlanej, mające na celu identyfikację przypadków, w których zdaniem władz duńskich, pracownicy są faktycznie zatrudniani przez zleceniodawców – dotyczy to w szczególności działalności firm jako podwykonawców. W przypadku dokonania takiej kwalifikacji, administracja skarbowa opodatkowuje dochody pracowników w Danii dodatkowym podatkiem od wynajmowanej siły roboczej w wysokości 35,6% pensji brutto. Regulacje nakładające to opodatkowanie wprowadzono we wrześniu 2012 r.
Szczegółowe informacje dotyczące przepisów duńskich znajdują się na stronie Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kopenhadze.
Obecnie duńskie związki zawodowe okazują zwiększone zainteresowanie warunkami pracy zatrudnionych obywateli nowych krajów członkowskich, w tym Polaków.
6. Polskie placówki ekonomiczno-handlowe
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ryvangs Alle 46
2900 Hellerup
tel.: +45 39 622 633
faks: +45 39 622 554
e-mail: cph@trade.gov.pl
strona internetowa: https://copenhagen.trade.gov.pl/pl/
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej
Wydział Polityczno-Ekonomiczny
Richelieus Allé 12
DK-2900 Hellerup
Tel: centrala + 45 39 46 77 00
faks: + 45 39 46 77 66
e-mail: copenhagen.info@msz.gov.pl
strona internetowa: http://kopenhaga.msz.gov.pl/pl
Źródło: materiały pochodzą ze strony mg.gov.pl
Fot: freeimages.com